Lý (Triết Học Phương Đông) – Trương Lập Văn

Mô tả

Lý

PHẦN Mỏ ĐẦU
Ngưòi là chủ thể của “cách vật cùng lí” (lý truy tim đến tận cùng nguồn gốc của sụ vật). “Vật” và “lí” là khách thể nhận thúc cùa con ngưòi. Trong thực tién sàn xuát, sinh hoạt thướng kì, con người đà tích luỹ đưỡc những tri thức gắn liền tắt nhiên vỏi việc khi nào thì trồng, khi nào thi thu hoạch, khi nào thì cắt giữ nhũng loại cây trồng nông nghiệp, tìm hiểu bản chất của tụ nhiên và những cái dàng sau của hiện tuọng xả hội, nhận thúc và nám vững quan hệ giũa sự vật vói qui luật hoặc bản chất đó là cái hình nhi thượng vuột ra ngoài hình nhi hạ. Trong hệ thống phạm trù triết học truyền thống Trung Quốc, “lí” có tinh chất đó.

TIẾT 1. SO GIẤI VẾ phạm trù ú
Trong quá trình không ngừng tụ phủ định hoặc gạn lọc bản thân, lí đả rút ra duợc nhũng tinh hoa của các thời đại. và ngày càng !àm phong phú và cụ thể hon. Trong triết học truyền thống cùa Trung Quốc, về đại thể, li có mấy nội dung như sau :1. Lí là lí trị, dần dần chuyển thành nghĩa qui luật. Nghĩa ban đàu là li trị. “Thuyết vãn giải tụ” viết : “Lí trị ngọc dã” (“Lí là mài dũa ngọc vậy”). Trong “Thuyết văn hệ truyền hiệu kham kí” (“Ghi chép, hiệu dính các thuyết truyền lại”), Dẫn Tù Khải viết : “Vật chi mạch lí duy ngọc tối mật” (“Mạch lí vân thd của vật chỉ có ngọc là tinh tế, chặt chẽ nhất”). Lí tròi là chi qui luật tự nhiên của tự thân sự vật. Đó là một bước tiến lớn trong sự phát triển tư duy lý luận của loài người.